Wymiary, profile i kąty ustawienia krzywek popychających dźwignie zaworowe mają decydujący wpływ na charakterystykę silnika. Teoretycznie sprawa wydaje się prosta: kiedy tłok rozpoczyna suw ssania, otwiera się zawór ssący i wpuszcza mieszankę do cylindra. Pod koniec suwu ssania zawór się zamyka, następnie mieszanka zostaje sprężona podczas suwu sprężania i zapalona od iskry świecy zapłonowej. Wybuch w cylindrze pcha tłok do dołu. Kiedy jest na dole, otwiera się zawór Wydechowy i spaliny zostają wypchnięte przez wędrujący do góry tłok. Tak brzmi teoria. Jednak zjawiska zachodzące w czasie napełniania; 1 opróżniania cylindrów mają o wiele bardziej skomplikowany przebieg, dlatego zawory pracują nieco inaczej niż opisaliśmy powyżej.
Ruch tłoka w dół
Ruch tłoka w dół podczas suwu ssania wytwarza podciśnienie, które wsysa do cylindra mieszankę paliwowo-powietrzną. Z tego względu ruch mieszanki w kolektorze ssącym ma charakter falowy. Przemieszcza się raz szybciej, raz wolniej. Fala mieszanki ma pewną bezwładność, tzn., kiedy tłok przestaje przesuwać się do dołu, fala nie zatrzymuje się natychmiast. Z uwagi na bezwładność mieszanki, zawór ssący otwiera się nieco wcześniej, niż w górnym położeniu tłoka przed suwem ssania i zamyka się nieco później, niż w dolnym położeniu tłoka na końcu ssania.
Doładowanie rezonansowe
Dobierając odpowiednio długość i średnicę kolektora można wykorzystać te zjawiska tak, aby do cylindra wpadało jak najwięcej mieszanki. Jest to tzw. doładowanie rezonansowe. Podobnie rzecz się ma ze spalinami. Aby usprawnić opróżnianie cylindra podczas suwu wydechu, zawór wydechowy otwiera się już pod koniec suwu pracy i zamyka nieco po zakończeniu suwu wydechu. Zbyt wczesne otwarcie zaworu wydechowego oznacza, że część energii spalonego paliwa zamiast napędzić tłok, zostanie wypuszczona na zewnątrz, co spowoduje straty mocy.
Skok zaworu
Zależnie od średnicy zaworów, każdy silnik ma odpowiednio dobrany ich skok. Im większy jest skok zaworu (inaczej wznios zaworu), tym mniejszy stawia on opór przepływającym przez niego spalinom lub mieszance, a tym samym więcej mieszanki lub spalin może przepuścić, kiedy jest otwarty. Sportowe walki, oprócz zmienionych faz rozrządu i wydłużonej fazy przedmuchu, mają też zwiększony skok zaworów, przeważnie o 10-20%.
Zastosowanie silniejszych sprężyn zaworowych
Zaletą większego skoku jest podwyższenie mocy maksymalnej oraz lepszy moment obrotowy na niższych obrotach. Z drugiej strony, w pozycji pełnego wzniosu zawór przebywa bardzo krótko i w stosunku do długości faz wałka, jego wznios jest parametrem drugorzędnym. Ponadto zawór pokonujący dłuższą drogę podlega większym przyspieszeniom, co powoduje zwiększone obciążenia części mechanizmu rozrządu i wymusza zastosowanie silniejszych sprężyn zaworowych oraz specjalnych prowadnic zaworowych.
Modyfikacja silnika
W silnikach na zaawansowanym etapie modyfikacji, zamiast zwiększać wznios zaworów ponad 20% w stosunku do fabryki, co zazwyczaj daje już znikomy efekt i bardzo duże obciążenia rozrządu, stosuje się zawory o większej średnicy. Podsumowując, kiedy i o ile milimetrów zawory otwierają się i zamykają w stosunku do ruchów tłoka, ma podstawowe znaczenie dla napełniania i opróżniania cylindrów, a więc dla osiągów silnika.